อุทกภัยเปลี่ยนไป : จากทยอยเพิ่มระดับสูงขึ้น นับวันจะเปลี่ยนเป็นแบบฉับพลันเพิ่มมากขึ้น

เดิมคนไทยจะคุ้นชินกับเหตุการณ์อุทกภัยทั้งที่เกิดจากธรรมชาติหรือเกิดจากปัญหาระบบระบายน้ำที่มักใช้เวลาหลายๆชั่วโมงหรือเป็นวันกว่าที่น้ำจะท่วมสูง ทำให้ผู้ประสบภัยมีเวลาเตรียมตัวในการอพยพ  แต่นับจากปี 2564 คนไทยประสบกับสถานการณ์น้ำท่วมแบบฉับพลันแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัว  ในหลายๆ จังหวัด เช่น ที่จังหวัดสุโขทัย https://www.bangkokbiznews.com/news/962162 จังหวัดเชียงราย https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_6558502 อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/951923 จังหวัดนครราชสีมาที่อำเภอปากช่อง  อำเภอเมืองนครราชสีมา https://www.youtube.com/watch?v=-JOiqdvPfWQ จังหวัดพัทลุง https://www.youtube.com/watch?v=jR07GSo24FY จังหวัดขอนแก่น https://mgronline.com/local/detail/9640000099113 โดยมาจากปัจจัย 2 ปัจจัยหลัก คือ ปรากฏการณ์ฝนตกหนัก และแหล่งกักเก็บน้ำ/ฝาย/อ่างเก็บน้ำแตก

การรังสรรค์

การประกอบสร้างจากองค์ประกอบรอบๆ ตัวนั้น  มนุษย์เรียกได้ว่ามีความสามารถอันยอดเยี่ยม มีความเป็นเลิศแตกต่างจากสัตว์ประเภทอื่นๆ ที่ทำได้เพียงประกอบสร้างมาจากประสาทสัมผัสเพียงอย่างเดียว หรือบางประเภทก็ประกอบสร้างมาจากสัญชาตญาณ  แต่มนุษย์ประกอบสร้างมาจากการเรียนรู้ที่สะสมส่งต่ออย่างเป็นระเบียบจากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง

การผายมือ

เป็นสัญชาตญาณของมนุษย์เมื่อมนุษย์มีความกลัว มีความโกรธ และความไม่รู้ พวกเขามักมองหา ‘คนนอก’ มารับผิดชอบกับหายนะที่เกิดขึ้น  เราเรียกการแสดงพฤติกรรมดังกล่าวว่า "การผายมือ" การผายมือเป็น ‘พฤติกรรม’ ที่ใช้ปกป้องตนเองจากความผิดที่ตนควรจะต้องรับผิดชอบ เป็นวิธีการที่มนุษย์ใช้จัดการกับความสับสนในตัวเอง เมื่อบวกรวมกับความกลัวที่จะถูกลงโทษไม่ว่าจากสิ่งที่มองเห็นหรือมองไม่เห็น จึงไม่แปลกอะไรที่เราจะรีบโยนความผิดไปให้ ‘แพะ’ สักราย ที่เราล้มเหลวผิดพลาดห่วยแตกมันเป็นเพราะคนอื่น โดยเฉพาะที่อยู่ต่ำกว่าเรา

ความทรงจำทางวัฒนธรรมภัยพิบัติ

ปล่อยให้ความเสี่ยงต่อภัยพิบัติถาโถมเรายิ่งขึ้น ด้วยมรดกของเผด็จการรัฐราชการ ภายใต้การปกครองแบบกึ่งทาสกึ่งเท่าเทียม สภาพแวดล้อมไม่เพียงด้านทรัพยากรธรรมชาติ แต่ในด้านสังคม เราก็ไม่มีใครทำให้เราคิดได้ ไม่ว่าจะนักวิชาการในสถาบันการศึกษาระดับต่างๆ และนักวิชาการที่ได้ชื่อว่าอิสระก็ตาม แม้เราอาจจะไม่ต้องการวิธีการที่ซับซ้อนมากนัก เพียงเรื่องเล่าซื่อๆ  ตรงๆ ก็มีน้อยเต็มที ทำให้เราลืมเลือนความทรงจำทางวัฒนธรรมภัยพิบัติ

รากลึกๆ ของการลอยนวลพ้นผิด

ลอยนวลพ้นผิดจากการไม่มีความรับผิดชอบต่อผลของการทำงานตามภารกิจอำนาจหน้าที่ยังพอที่จะอยู่ร่วมกันอย่างพอจะพูดจากันได้ ให้ขับเคลื่อนไปสู่ความผาสุกร่วมกันในระดับที่ยอมรับกันได้

ระดับของการลอยนวลพ้นผิดในประเทศไทย มี ๔ ระดับ คือ

1. ไม่รู้ตัว

2. รู้ตัวแต่ไม่มีความสามารถที่จะปรับพัฒนาตัวเองได้

3. รู้ตัวแต่เพิกเฉยต่อการปรับปรุงพัฒนา

4. รู้ตัวพร้อมฉกฉวยโอกาสที่จะได้รับผลประโยชน์ทั้งต่อตัวเองและองค์กร

เยาวชนเห็น รัฐปรสิตไม่เห็น

ความไร้ประสิทธิภาพของรัฐ ที่ไม่สามารถปรับตัวให้ทันต่อสถานการณ์วิกฤต หากมองเปรียบเทียบกับเยาวชนคนรุ่นใหม่ พอจะเห็นรูปแบบ/พฤติกรรมที่เป็นสาเหตุของความไร้ประสิทธิภาพ ดังนี้

1. คนภายในรัฐปรสิตจะติดกรอบเวลา เจ้าหน้าที่บางคนจะถูกครอบงำอยู่ภายในกรอบเวลาของรัฐปรสิตตลอด 24 ชั่วโมง เสพสื่อเก่าที่มีโครงสร้างวิธีคิดและเนื้อหาที่เคยเป็นมา(ซึ่งยุคนี้ก็ต้องเรียกยุค 3 ป.+ยุคอยุธยา) เยาวชนจะไม่มีกรอบเวลามองย้อนหลัง มองไปข้างหน้าได้เป็นอนันต์ด้วยเทคโนโลยีด้านการสื่อสาร