วิทยาการสาธารณภัย : นิเวศภัยพิบัติ

สังคมไทยมีการใช้โซเซียลมีเดียกันเป็นจำนวนมาก  มีจำนวนบัญชีที่เปิดกับ Facebook มากประเทศหนึ่ง อยู่ในลำดับ 10 อันดับแรกของประเทศในโลก  รวมทั้งยังนิยมใช้โซเซียลมีเดียแพลตฟอร์มอื่นๆ อีกมาก เช่น Twitter , Line ,instagram , Tiktok เป็นต้น  กฎเกณฑ์การใช้กว้างๆ มี 3 หลักเกณฑ์ ได้แก่

ปี 2563 รัฐบาลกู้เงินมหาศาล 1.99 ล้านล้านบาท ประมาณสี่แสนล้านบาทก็จะมากระตุ้นเศรษฐกิจโดยให้หน่วยงานภาครัฐเป็นคนเสนอโครงการและงบประมาณที่จะต้องใช้  มุมมองที่จะพัฒนาพลันก็มุ่งไปที่ประชาชนยังไม่รู้ (ออกไปเสนอว่ากรมเราทำอะไร  มี พ.ร.บ. มีองคค์กรอะไรบ้าง (เวลาเกิดเหตุการณ์จริงก็เดี๊ยงทุกที (แบบสอนคนอื่นได้แต่ตัวเองซื่อบื้อ) อุทกภัยคือไร  ภัยแล้งคือไร  องค์ประกอบของไฟ โชว์ปิดถังก๊าซ  พากันวิ่งวุ่นอพยพไปยังสถานที่ปลอดภัย (แต่ไม่เคยเสนอ/ร่วมกันคิดว่าเวลาที่จะไม่ปลอดภัย) )

การให้ความช่วยเหลือภัยแล้ง ประเทศไทยประเมินจากรายงานความต้องการ http://dn.core-201650_1.pdf มาใช้ในการตัดสินใจใช้งบประมาณในการดำเนินมาตรการช่วยเหลือด้านต่างๆ ที่ดูแปลกแยกไปจากสภาพสังคมอย่างยิ่ง อย่างเช่น ใช้จ่ายงบประมาณช่วยเหลือในการฝึกอบรมอาชีพเสริมในช่วงภัยแล้ง (ผ่านการอบรมแล้วก็ไม่มีระบบกลไกส่งเสริมอย่างต่อเนื่อง ทำให้แทบไม่เกิดการนำไปประกอบอาชีพในหมู่ประชาชนผู้ประสบปัญหาภัยแล้งเลย)

การวิจัยจากงานประจำด้านสาธารณภัย มีความน่าสนใจอย่างยิ่ง เพราะมีประเด็นให้ศึกษาได้อย่างกว้างขวาง โดยครอบคลุม 18 ประเภทภัย ในแต่ละประเภทภัยก็มีกลุ่มเนื้อหาที่หลากหลาย และสามารถดำเนินการได้ทั้ง

1.การวิจัยเชิงปริมาณ

2.การวิจัยเชิงคุณภาพ

3.การวิจัยเชิงบูรณาการ

พื้นที่ไม่ปลอดภัย เป็นเครื่องมือที่จะช่วยให้คนในชุมชนท้องถิ่นได้ร่วมกันสำรวจชุมชนของตนเองว่ามีพื้นที่ใดบ้างที่จะไม่ปลอดภัยจากนำ้ท่วม นำ้แล้ง ไฟป่า ไฟลามทุ่ง ไฟไหม้ในพื้นที่การเกษตร อุบัติเหตุทางถนน  ภัยจากสารเคมีรั่วไหล  ภัยจากการก่อการร้าย ฯลฯ ซึ่งจะทำให้ผู้คนในชุมชนท้องถิ่นได้รับความเสียหายทั้งชีวิตและทรัพย์สิน ตลอดจนเกิดความไม่สงบสุขในชุมชนท้องถิ่น

การสร้างสรรค์นวัตกรรมป้องกันสาธารณภัยให้เกิดขึ้น มีขั้นตอนการดำเนินงาน 4 ขั้นตอน ประกอบด้วย

ขั้นที่ 1 Self Awekening

เป็นการค้นหาอดีตร่วม เพื่อสร้างสำนึกร่วมในการป้องกันสาธารณภัย ด้วยการสืบค้นข้อมูลในอดีต ประวัติศาสตร์ คำบอกเล่า  ความเป็นมา  สถิติจากแหล่งต่างๆ  รวมทั้งค้นหาแกนนำ แกนที่จะเชื่อมโยงเครือข่ายให้ได้ครอบคลุมพื้นที่เสี่ยง  อาจข้ามจังหวัดข้ามอำเภอ ให้ยึดถือตามกายภาพพื้นที่เป็นสำคัญ

ในการเผชิญสถานการณ์สาธารณภัยที่มีประสิทธิภาพ จะต้องประกอบด้วยเงื่อนไขที่ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้สำหรับแก้ไขสถานการณ์ที่้เกิดขึ้น ซึ่งอาจกล่าวว่าเป็นกลยุทธ์  ซึ่งหน่วยปฏิบัติจะต้องแยกให้ออกจากยุทธวิธีในการปฏิบัติงาน  หรืออาจกล่าวได้ว่ายุทธวิธีเป็นหน้าที่ของผู้ปฏิบัติ  ส่วนกลยุทธ์เป็นหน้่าที่ของผู้บริหาร

การขยายตัวของชุมชนเมืองก่อให้เกิดผลกระทบในด้านอุทกภัยขึ้น โดยพื้นที่ได้รับผลกระทบส่วนใหญ่จะไม่ใช่พื้นที่ชุมชนเมืองที่เป็นต้นเหตุ แต่เป็นชุมชนชนบท ภายใต้รัฐราชการที่เข้มแข็ง จึงยากที่จะเปลี่ยนแปลงการพัฒนาหรือพลวัตที่นำไปสู่ความยั่งยืน ในอนาคตจะต้องใช้เม็ดเงินมหาศาลในการบรรเทาผลกระทบ

ความหมายของการอยู่รอดปลอดภัย คือ การที่ความเสี่ยงภัยพิบัติจะสามารถอยู่ร่วมกับมนุษย์ได้อย่างสมดุลที่ยั่งยืน มนุษย์จะต้องมีการเปลี่ยนแปลง ดังนี้