วิทยาการสาธารณภัย : นิเวศภัยพิบัติ

สาธารณภัยต้อง(ไม่)อิกนอร์
มองเผินๆ ย่อมเข้าใจผิดไปว่าทุกคนใส่ใจในสาธารณภัยด้วยกันทั้งนั้น เรียกว่าไม่อิกนอร์นะจ๊ะ (ignorant หมายถึงการไม่ใส่ใจไม่ได้ค้นหา ไม่ได้ศึกษา และไม่ได้ติดตาม))https://www.voicetv.co.th/read/0FjZIRHKB เพราะตามหลักวิชาจิตวิทยาของ Wiliam James (1842 - 1910)  ที่กล่าวว่าความหวัง ความรัก ความปรารถนา ความกลัว ฯลฯ ล้วนอยู่ในสมองของเรา และสังคมมนุษย์ที่พัฒนาขึ้นเรื่อยๆจากอดีตที่ผ่านมา ตามแนวคิดของคาร์ล จุง (1875 - 1961) ที่มีแนวคิดว่าสังคมพัฒนาขึ้นมาจากวิวัฒนาการของมนุษย์ในฐานะสัตว์สังคมและจิตใต้สำนึกในการมุ่งสร้างสิ่งที่ดีขึ้นเพื่อชดเชยสิ่งที่เป็นที่ต้องการ

คำทำนายของชุมชนอีสานโบราณ

นาจะเป็นบ้าน เกียจคร้านจะอดตาย ภูเขาจะย้าย แผ่นดินจะเดิน พระจะไม่เชื่อสมภาร พญามารจะสู้ผู้ครองเมือง เสือเหลืองจะปล้นบ้าน(คนที่มีใจดุร้ายเหมือนเสือจะสามารถใช้กฏเกณฑ์ปล้นประชาชนได้อย่างหน้าด้านๆแม้ในยามทุกข์กับภัยพิบัติก็ไม่เว้น) ห้วยหนองคลองจะแคบ แกลบจะมีราคา (ส่วนที่ไม่ใช่ความจำเป็นจะมีมูลค่าซื้อขายกันมากกว่า) หมูหมาคนตายไม่ต้องเป็นไข้(อุบัติเหตุอุบัติภัยมากขึ้น) โรคใหม่จะมากินคน ใต้ตีนมนจะออกเขา  เสาจะกินเงิน มนุษย์เดินดินจะกินน้ำพญานาค  คนทุกข์ยากจะแห่เข้าเมือง คนนุ่งผ้าเหลืองจะเอาเมีย คนจะเกิดเหลือน้อยลง สัตว์ป่าดงพงพีจะสูญพันธ์  คนคุยกันจะชักหาง ขุนนางจะขอทาน(คนในภาครัฐทำงานทำภารกิจใดๆ ไม่ได้เป็นไปเพื่อคนที่จ่ายเงินเลี้ยงดู) ชาวบ้านจะออกรบ ศพจะเกลื่อนเมือง

พายุตามธรรมชาติได้มีความสัมพันธ์กับมนุษย์นิดหน่อย  ทุกวันนี้ก็จะเห็นผลกระทบที่มีความเสียหายมีมูลค่าสูงขึ้น เพราะมนุษย์มีการให้ความหมายมูลค่าในพื้นที่ทางกายภาพครอบคลุมถึงร้อยละ 97  รัฐราชการที่มีหน่วยงานมากมายและกำลังพลกพลังทรัพยากรมากมายเขาทำอะไรกันอยู่  ดูจากที่เขาออกมาอบรมตามชุมชนต่างๆ ว่าพวกเขามีคุณค่าแค่ไหนในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย  เท่าที่จดบันทึกได้จะมีรายละเอียด ดังนี้

ความรู้ความสามารถ ทักษะ และสมรรถนะที่จําเป็นสําหรับสาธารณภัยนั้น ต้องแสดงคุณลักษณะให้โดดเด่น ดังนี้

1. ดึงความสนใจสังคมสู่ประเด็นวิกฤตได้อย่างถูกต้อง อันมาจากสมรรถนะความเชี่ยวชาญการวิเคราะห์สถานการณ์ จนรู้ว่าจะทำอะไร อย่างไร เมื่อไหร่ที่จะให้สังคมนิรภัยอย่างแม่นยำหรืออริยสัจองค์กร (อริยสัจ 4 ขององค์กร)

ต้องพัฒนาความเป็นธรรมถึงจะอยู่รอดปลอดภัย

ทัศนคติพื้นฐานของความเป็นมนุษย์ คือ มนุษย์ทุกคนมีความเท่าเทียมกันไม่ว่าจะมีความแตกต่างกันอย่างไร ทั้งตามคุณลักษณะทางกายภาพและทั้งคุณลักษณะทางจิตใจ  แต่ในความเท่าเทียมกันนั้น เพื่อพัฒนาสังคมให้มีองค์ประกอบในการวิวัฒนาการต่อไปหรืออาจร้ายแรงจน(ฆ่ากันตาย) สูญพันธ์กันเพียงไม่กี่รุ่นต่อไปนั้น  มนุษย์จำต้องพัฒนาความเป็นธรรมให้มีขึ้นในสังคม

คุณภาพการศึกษา

ตั้งแต่ปี 2012 การวัดระดับคุณภาพการศึกษาจากองค์กรระดับนานาชาติ ปรากฏว่าคะแนนสอบ pisa เด็กไทยได้คะแนนแย่ลงเรื่อยๆ https://www.bbc.com/thai/international-50642536 ทั้งๆ ที่งบประมาณที่ทุ่มให้กับการศึกษานั้น เทลงไปถึง 25 %ของงบประมาณประเทศ  และมีข้อคิดเห็นจากหลายๆ ฝ่ายว่าระบบการศึกษาไทยยังเป็นแบบท่องจำทั้งท่องจำในเนื้อหาวิชาหลัก  และท่องจำค่านิยมเด็กดี/คนดีในอาณานิคมของชนชั้นปกครอง ทั้งครูทั้งนักเรียนก็อยู่ในกรอบนี้เหมือนๆ กัน  ถึงแม้จะเอาครูไปสอบ pisa แทนเด็ก  คะแนนที่ได้ของประเทศก็อยู่ลำดับท้ายๆ  ไม่แตกต่างกัน

ในห้วงปี 2563-2564 ประเทศไทยได้อยู่ในห้วงการเปลี่ยนผ่านทางแนวความคิดเกี่ยวกับความหลากหลายของวัฒนธรรมสุขภาพจากการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่า 2019 (Covid -19) ที่วาทกรรมแห่งอำนาจไม่ว่าจะมาจากระเบียบการปกครองเผด็จการและมาจากวิทยาศาสตร์การแพทย์สมัยใหม่ที่เลือกเฟ้นประเด็นต่อการรับใช้เผด็จการ ได้พยายามกดทับปรากฏการณ์ดิ้นรนต่อสู้กับการแพร่ระบาดของประชาชนชาวไทย   โควิด-19 กับอำนาจในสังคม ปรากฏให้เห็นได้ ดังนี้

ความรุนแรงของสาธารณภัยโควิด 19 ในปี 2564 หากมองในเชิงกายภาพหรือในเชิงภูมิรัฐศาสตร์ได้ทำให้สังคมไทยได้มี 2 โลกในพื้นที่กายภาพเดียวกัน ในช่วงเวลาเดียวกัน คือ

การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) จะมีโครงสร้างอะไรหรือที่ทำให้เราต้องวิกฤตจากสถานการณ์การแพร่ระบาดครั้งนี้ ที่ทำให้เราพบกับหายนะแทนที่จะผ่านพ้นไปได้ด้วยดี นายแพทย์ประเวศ วะสี (2559) ได้ให้ข้อคิดกับเราว่า สังคมไทยถูกครอบงำ ด้วยโครงสร้างที่บีบคั้นคนที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของโครงสร้างนั้น จำนวน 5 โครงสร้าง ดังนั้น จากวิกฤตการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19)ในปี 2563-2564ที่มีคนไข้จากการติดเชื้อต้องเข้าคิวรอ ต้องนอนรอเข้าคิวรักษาพยาบาล มีบางรายต้องตายอยู่กลางถนน การนำวัคซีนมาสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ที่ขาดแคลนล่าช้า