กลุ่มทุนจีนเข้ามาทำสวนทุเรียนในไทย ผ่าน “นอมินี” หรือใช้เงินซื้อผ่านชาวบ้านขายสิทธิ หรือ “เซ็นสัญญาเช่าระยะยาว” 30 ถึง 50 ปี เป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและมักใช้ช่องโหว่ทางกฎหมายไทย โดยเฉพาะกฎหมายเกี่ยวกับที่ดินและบริษัทต่างชาติ

ไม่เพียงพื้นที่ที่เคยถูกบุกรุกเป็นที่ทำกินของชาวไทยเดิมเท่านั้น แต่ปัจจุบัน มีการบุกรุกพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติที่ห้ามเข้าใช้ทำประโยชน์ใดใดทั้งสิ้น

จากรายงานของกรมป่าไม้ระหว่างปี 2566 ถึง 2567 พบว่า มีพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติถูกบุกรุกเพื่อปลูกทุเรียนมากกว่า 50,000 ไร่ โดยเฉพาะในพื้นที่ป่าต้นน้ำ “ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของพืช-สัตว์เฉพาะถิ่นจำนวนมาก” “เป็นแนวกันชนตามธรรมชาติ ป้องกันน้ำป่าไหลหลาก ดินถล่ม” “หากถูกบุกรุก จะนำไปสู่ภัยพิบัติเชิงนิเวศ” เช่น แหล่งน้ำแห้ง ดินพังทลาย เกิดไฟป่ารุนแรง

พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติถูกบุกรุกครอบคลุมทั้งภาคใต้ ภาคตะวันออก ภาคเหนือและภาคอีสาน

ปัจจุบัน ปรสิตในรัฐราชการ ดำเนินการตรวจสอบพื้นที่ป่าสงวนที่ถูกบุกรุก ต่อเมื่อมีการร้องเรียน หรือหลังพบภาพถ่ายดาวเทียมที่เปลี่ยนแปลงแล้ว ทำให้เกิด “การรู้หลังความเสียหายเกิดขึ้น” ” เป็นการตรวจพบเมื่อสาย” เป็นผลสะท้อนของระบบที่ไม่ออกแบบมาเพื่อป้องกันล่วงหน้า จัดการเมื่อปัญหาเกิดแล้ว เพื่อให้เรื่องเงียบเงียบไป แต่ตั้งอกตั้งใจทุ่มเททรัพยากรไปกับการเก็บเงินเพื่อร่วมทำบุญกับเจ้านายเป็นรายเดือน