ระบบจำแนกสภาพอากาศ หรือการแบ่งเขตภูมิอากาศ มีการจัดหมวดหมู่และอธิบายสภาพอากาศที่แตกต่างกันตามปัจจัยต่างๆ เช่น อุณหภูมิ ความชื้น ความกดอากาศ ความเร็วลม และการตกตะกอน ระบบเหล่านี้ช่วยให้นักอุตุนิยมวิทยาและประชาชนทั่วไปเข้าใจและสื่อสารสภาพอากาศในปัจจุบันและที่คาดการณ์ได้ดีขึ้น
วัตถุประสงค์หลักของระบบการจำแนกสภาพอากาศคือการลดความซับซ้อนของข้อมูลบรรยากาศที่ซับซ้อนให้เป็นหมวดหมู่ที่เข้าใจง่าย ข้อมูลนี้ช่วยให้ผู้คนมีข้อมูลประกอบการตัดสินใจเกี่ยวกับเสื้อผ้า กิจกรรมกลางแจ้ง แผนการเดินทาง และอื่นๆ ระบบการจำแนกสภาพอากาศอาจแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ แต่มักจะรวมหมวดหมู่ต่างๆ เช่น แดดจัด เมฆมาก ฝนตก หิมะตก ลมแรง และอื่นๆ
หน่วยงานและองค์กรอุตุนิยมวิทยาทั่วโลกใช้เครื่องมือที่ซับซ้อน เช่น ดาวเทียมตรวจอากาศ สถานีตรวจอากาศ และบอลลูนตรวจอากาศ เพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับบรรยากาศ จากนั้นข้อมูลนี้จะถูกวิเคราะห์และประมวลผลเพื่อกำหนดสภาพอากาศในปัจจุบันและคาดการณ์สภาพอากาศในอนาคต และอธิบายความด้วยระบบการจำแนกสภาพภูมิอากาศเคิปเปน (Koeppen) ซึ่งพัฒนาระบบขึ้นโดยนักอุตุนิยมวิทยา วลาดิมีร์ เคิปเปน ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 เป็นวิธีการที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในการจัดหมวดหมู่ภูมิอากาศของโลกตามรูปแบบอุณหภูมิและปริมาณน้ำฝน โดยแบ่งภูมิอากาศออกเป็น 5 ประเภทหลัก ได้แก่ เขตร้อน (A) แห้ง (B) ภูมิอากาศอบอุ่น (C) ทวีป (D) และขั้วโลก (E) ซึ่งแต่ละประเภทจะมีเขตย่อยเพิ่มเติมตามลักษณะภูมิอากาศที่แตกต่างกัน
| ชั้นที่ 1 | ชั้นที่ 2 | ชั้นที่ 3 |
|---|---|---|
| ภูมิอากาศเขตร้อน (A) |
f (ป่าฝน, ป่าดิบชื้น) | |
| m (มรสุม) | ||
| s (สะวันนา, แห้งแล้งในฤดูร้อน) | ||
| w (สะวันนา, อบอุ่นชื้นในฤดูร้อน) | ||
| ภูมิอากาศเขตแห้งแล้ง (B) |
S (ทุ่งหญ้าสเตปป์, ทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย) | |
| W (ทะเลทราย) | ||
| h (ร้อน) | ||
| k (อบอุ่น) | ||
| ภูมิอากาศเขตอบอุ่น (C) |
f (ไม่มีฤดูแล้ง) | |
| s (แห้งแล้งในฤดูร้อน) | ||
| w (แห้งแล้งในฤดูหนาว) | ||
| a (อบอุ่นชื้น) | ||
| b (อบอุ่นชื้นภาคพื้นสมุทร) | ||
| c (หนาวภาคพื้นสมุทร) | ||
| ภูมิอากาศเขตหนาว (D) |
f (ไม่มีฤดูแล้ง) | |
| s (แห้งแล้งในฤดูร้อน) | ||
| w (แห้งแล้งในฤดูหนาว) | ||
| a (อบอุ่นชื้น) | ||
| b (อบอุ่นชื้นภาคพื้นสมุทร) | ||
| c (หนาวภาคพื้นสมุทร) | ||
| d (หนาว) | ||
| ภูมิอากาศเขตขั้วโลก (E) |
T (ทุนดรา) | |
| F (ทุ่งน้ำแข็ง) | ||
| H (สูงกว่าระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,500 เมตร) |
ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในการจำแนกประเภท (Aw หรือภูมิอากาศเขตร้อน,อบอุ่นชื้นในฤดูร้อน)
ระบบการจำแนกสภาพภูมิอากาศเคิปเปน (Koeppen) จะขึ้นอยู่กับอุณหภูมิและปริมาณฝนโดยเฉลี่ยรายเดือนและรายปีเป็นหลัก ระบบนี้ช่วยในการทำความเข้าใจและเปรียบเทียบสภาพอากาศต่างๆ ทั่วโลก ซึ่งมีประโยชน์สำหรับการศึกษาระบบนิเวศ เกษตรกรรม และพื้นที่อื่นๆ ที่ได้รับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศ โปรดทราบว่าระบบเคิปเปนมีการปรับเปลี่ยนและปรับปรุงอยู่ตลอดเวลาเพื่อให้สะท้อนถึงความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศยุคใหม่ได้ดียิ่งขึ้น
โดยสรุป ระบบการจำแนกสภาพอากาศมีบทบาทสำคัญในการแปลข้อมูลบรรยากาศที่ซับซ้อนให้เป็นคำที่เข้าใจได้สำหรับบุคคลทั่วไปและผู้เชี่ยวชาญ ช่วยให้ผู้คนเตรียมพร้อมและปรับตัวเข้ากับสภาพอากาศที่แตกต่างกัน