เป็นเรื่องที่น่าเห็นใจและน่าคิดมากครับ กับกรณีที่ศาลจังหวัดระยองมีคำพิพากษายกฟ้องคดีที่ชาวประมงและผู้ประกอบการ 832 ราย ยื่นฟ้องเรียกค่าเสียหาย 5,000 ล้านบาทจากเหตุการณ์น้ำมันรั่วปี 2565
“รู้ไหมครับ? ทำไมชาวประมง 832 คนถึงแพ้คดีเรียกค่าเสียหายน้ำมันรั่ว? ไม่ใช่เพราะเขาไม่เสียหายนะ แต่เพราะเขาไม่มี ‘กระดาษ’ แผ่นที่ศาลต้องการ!”
“ภาครัฐไม่ได้ทำข้อมูลผลกระทบสนับสนุนชาวบ้านอย่างละเอียด” คือหัวใจสำคัญของเรื่องนี้ เพราะในคดีสิ่งแวดล้อม “ข้อมูลคืออาวุธ” เมื่อชาวบ้านไม่มีข้อมูลเชิงลึกทางวิทยาศาสตร์ไปสู้ ข้อมูลจากฝั่งรัฐที่มักระบุว่า “ฟื้นฟูแล้ว” หรือ “ไม่พบค่าเกินมาตรฐาน” จึงกลายเป็นน้ำหนักสำคัญที่ทำให้ศาลยกฟ้อง
“ศาลบอกว่า ‘หลักฐานไม่เพียงพอ’ คำถามคือ ชาวบ้านตัวเล็กๆ จะเอาเครื่องมือที่ไหนไปตรวจสารพิษใต้ทะเล? หน้าที่เก็บข้อมูลผลกระทบจริงๆ ควรเป็นของหน่วยงานรัฐที่มีงบประมาณและเครื่องมือไหม?”

“ในคดีนี้ รัฐมักจะบอกว่า ‘ตรวจแล้ว ปกติดี’ ‘ฟื้นฟูเสร็จแล้ว’ ข้อมูลชุดนี้แหละครับที่ถูกนำไปใช้ในศาลเพื่อยืนยันว่าบริษัทไม่ต้องรับผิดชอบเพิ่ม ในขณะที่ชาวบ้านยังจับปลาไม่ได้เหมือนเดิม… ตกลงรัฐอยู่ข้างใคร?”