กรณีคดีการเสียชีวิตของแตงโมนิดา นักแสดงสาวสวยกลางแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2565 สะท้อนให้เห็นปัญหาของหลักนิติธรรมในประเทศไทย ดังนี้
- หนึ่ง หน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมกลับกลายเป็นหน่วยงานที่มีการใช้อำนาจของรัฐ เพื่อเป็นเครื่องมือรองรับการตัดสินใจของผู้มีอำนาจนอกระเบียบกฎเกณฑ์ของทางราชการ หรือตามความต้องการของเครือข่ายอุปถัมภ์ของกลุ่มพวกพ้องตนเอง
- สอง การบังคับใช้กฎหมายในประเทศไทยมักขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้มีอำนาจ โดยไม่มีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจน เป็นช่องโหว่การขยายอำนาจสิทธิพิเศษส่วนบุคคลของผู้มีอำนาจ ขยายอาณาจักรอุปถัมภ์ให้กว้างขวางยิ่งใหญ่
- สาม ขาดระบบกำกับดูแลและตรวจสอบว่าผู้ใช้อำนาจรัฐดำเนินการตามกฎหมายอย่างเป็นธรรม ทำให้มีการเรียกรับผลประโยชน์ การเสนอผลประโยชน์ต่างตอบแทนในกระบวนการยุติธรรมได้ง่าย
ปัจจัยเชิงสาเหตุปัญหาของหลักนิติธรรมในประเทศไทย คือ ระบบราชการของไทยให้ความสำคัญกับ “คุณธรรมส่วนบุคคล” ของเจ้าหน้าที่รัฐเป็นหลัก รองรับด้วยการบริหารงานแบบมีธรรมาภิบาลในองค์กร แทนที่จะสร้างระบบที่ตรวจสอบอำนาจรัฐอย่างเข้มแข็ง