บัญชีธนาคารนิรภัยพิบัติ หมายถึง แหล่งดักจับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) และเก็บเป็นคาร์บอน ที่ช่วยชะลอสภาวะโลกร้อนและสภาวะโลกเดือด มีอยู่ 4 บัญชีธนาคาร คือ
1.ธนาคารพื้นดิน มีศักยภาพระบบ ร้อยละ 65 แต่จะแตกต่างกันตามพื้นที่ที่ขึ้นกับสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่อยู่บนดิน โดยดินในพื้นที่ชุ่มน้ำจะมีศักยภาพการเก็บมากที่สุด รองลงมาเป็นป่าในเขตหนาว รองลงมาเป็นดินบริเวณทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น (การปลูกพืชหมุนเวียน การปลูกพืชคลุมดิน และการขุดเจาะโดยตรงสามารถเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ได้ประมาณ 31 กิกะตันต่อปี) ดังภาพ
2.ธนาคารสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่อยู่บนดิน (รวมถึงมนุษย์) ศักยภาพระบบ ร้อยละ 14.6 จะมีความแตกต่างกันตามประเภทของสิ่งมีชีวิตต่างๆ ดังภาพประกอบตามข้อ 1
3.ธนาคารบรรยากาศ มีศักยภาพระบบ ร้อยละ 20.8 การจัดเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ในชั้นบรรยากาศจะแตกต่างกันไปตามโซนอุณหภูมิ โดยทั่วไป อุณหภูมิที่เย็นกว่ามีแนวโน้มที่จะส่งเสริมการกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ในขณะที่อุณหภูมิที่อุ่นขึ้นสามารถนำไปสู่การปลดปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ ปรากฏการณ์นี้เชื่อมโยงกับความสามารถในการละลายของก๊าซในของเหลวและความสมดุลโดยรวมระหว่าง CO2 ในชั้นบรรยากาศและในมหาสมุทร
ในอุณหภูมิที่เย็นกว่า เช่นที่พบในบริเวณขั้วโลกหรือที่ระดับความสูง ความสามารถในการละลายของคาร์บอนไดออกไซด์ในน้ำจะเพิ่มขึ้น ซึ่งหมายความว่า CO2 สามารถละลายลงสู่มหาสมุทรได้มากขึ้น ส่งผลให้ระดับ CO2 ในชั้นบรรยากาศลดลง ในทางกลับกัน อุณหภูมิที่อุ่นขึ้นจะลดความสามารถในการละลายของ CO2 ในน้ำ ทำให้มหาสมุทรปล่อย CO2 ที่กักเก็บไว้สู่ชั้นบรรยากาศ
กระบวนการที่ขึ้นกับอุณหภูมิเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำความเข้าใจการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและผลกระทบ เนื่องจากอุณหภูมิโลกสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องเนื่องจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิล การตัดไม้ทำลายป่า และกระบวนการทางอุตสาหกรรม จึงมีความกังวลว่าความสมดุลทางธรรมชาติระหว่างการเก็บและปล่อย CO2 อาจถูกรบกวน การหยุดชะงักนี้สามารถนำไปสู่ปรากฏการณ์เรือนกระจก ซึ่งความเข้มข้นของ CO2 ที่สูงขึ้นจะดักจับความร้อนในชั้นบรรยากาศมากขึ้น ซึ่งนำไปสู่ภาวะโลกร้อนมากขึ้น
ความพยายามในการบรรเทาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเกี่ยวข้องกับการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนและเพิ่มแหล่งกักเก็บคาร์บอน เช่น ป่าไม้และมหาสมุทร ซึ่งสามารถดูดซับและกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ การติดตามและทำความเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างโซนอุณหภูมิและแหล่งกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์เป็นสิ่งสำคัญของวิทยาศาสตร์ภูมิอากาศและการกำหนดนโยบายเพื่อคาดการณ์และแก้ไขผลกระทบของภาวะโลกร้อนได้ดีขึ้น
4.ธนาคารน้ำ/มหาสมุทร ศักยภาพระบบ ร้อยละ 0.6
4.1 ตามธรรมชาติ ส่วนใหญ่จะเป็นการฝังตัวของคาร์บอนนอนก้นที่พื้นมหาสมุทร โดยความช่วยเหลือของพืชทะเลชนิดต่าง ๆ
4.2 นวัตกรรมดิ้นหนีตายของมนุษย์ เป็นแนวคิดที่จะดักจับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ปล่อยออกมาจากแหล่งอุตสาหกรรมและฉีดเข้าไปในมหาสมุทรลึกเพื่อกักเก็บในระยะยาว แนวคิดนี้ได้รับการเสนอเป็นวิธีการที่มีศักยภาพในการบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยการลดระดับ CO2 ในชั้นบรรยากาศ
อย่างไรก็ตาม มีข้อกังวลทางวิทยาศาสตร์ สิ่งแวดล้อม และจริยธรรมที่สำคัญหลายประการที่เกี่ยวข้องกับการกักเก็บคาร์บอนในมหาสมุทร บางส่วนของข้อกังวลเหล่านี้รวมถึง:
-
- ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม: การฉีด CO2 จำนวนมากลงสู่มหาสมุทรอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในระบบนิเวศทางทะเล รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของระดับค่า pH และอาจเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตในทะเล
- ผลกระทบระยะยาวที่ไม่แน่นอน: ผลกระทบระยะยาวของการเก็บ CO2 ไว้ในมหาสมุทรลึกยังไม่เป็นที่เข้าใจอย่างสมบูรณ์ มีความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากผลข้างเคียงที่ไม่ได้ตั้งใจต่อกระแสน้ำในมหาสมุทร วัฏจักรของสารอาหาร และความหลากหลายทางชีวภาพ
- การรั่วไหลและการปล่อย: มีความเสี่ยงที่ CO2 ที่เก็บไว้อาจรั่วไหลกลับสู่ชั้นบรรยากาศ ซึ่งอาจทำให้ผลประโยชน์ที่ตั้งใจไว้ของการดักจับคาร์บอนลดลง
- ข้อกังวลด้านจริยธรรม: การกักเก็บคาร์บอนในมหาสมุทรอาจหันเหความสนใจและทรัพยากรจากการแก้ปัญหาที่ยั่งยืนและรวดเร็วยิ่งขึ้นเพื่อลดการปล่อยคาร์บอน เช่น แหล่งพลังงานหมุนเวียนและมาตรการประหยัดพลังงาน
- ความท้าทายด้านกฎระเบียบและกฎหมาย: กรอบกฎหมายระหว่างประเทศสำหรับการกักเก็บคาร์บอนในมหาสมุทรมีความซับซ้อนและยังไม่เป็นที่ยอมรับ ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับเขตอำนาจศาล ความรับผิด และความรับผิดชอบจำเป็นต้องได้รับการแก้ไข
สิ่งสำคัญคือต้องสังเกตว่าการกักเก็บคาร์บอนในมหาสมุทรเป็นแนวคิดที่ยังคงอยู่ในขั้นตอนการวิจัยและทฤษฎีเป็นส่วนใหญ่ นักวิทยาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญหลายคนเน้นย้ำถึงความสำคัญของการจัดลำดับความสำคัญของวิธีการที่ได้รับการพิสูจน์แล้วและมีความเสี่ยงน้อยกว่าในการจัดการกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เช่น การเปลี่ยนไปสู่แหล่งพลังงานที่สะอาดขึ้น การปลูกป่า และเทคนิคการดักจับและกักเก็บคาร์บอนที่เน้นการก่อตัวทางธรณีวิทยามากกว่ามหาสมุทร