การชักชวนให้คนมาลงทุนเพื่อเป็นตัวแทนจำหน่ายแบบเป็นชั้นๆ ซึ่งมักถูกเรียกว่า “ธุรกิจเครือข่าย” หรือ “ธุรกิจแบบขายตรง” (Multi-level Marketing, MLM) ในประเทศไทย อาจ ผิดกฎหมาย หากมีลักษณะเป็น แชร์ลูกโซ่ หรือมีการดำเนินธุรกิจที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ลักษณะที่ ผิดกฎหมาย:
1. แชร์ลูกโซ่ (Ponzi Scheme)
การชักชวนให้คนลงทุนโดยรับเงินจากสมาชิกใหม่เพื่อนำไปจ่ายให้กับสมาชิกเก่า ซึ่งไม่มีการซื้อขายสินค้าหรือบริการที่แท้จริง อาศัยเพียงการชักชวนให้คนมาลงทุนเท่านั้น ลักษณะนี้ถือเป็น การฉ้อโกง และผิดกฎหมายภายใต้ พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับการฉ้อโกงประชาชน หากการดำเนินธุรกิจมีรายได้หลักมาจากการชักชวนสมาชิกใหม่เข้ามาลงทุนมากกว่าการขายสินค้า จะถือว่าเข้าข่ายแชร์ลูกโซ่

2. ธุรกิจที่ไม่ขายสินค้าจริงจัง
หากธุรกิจเน้นการชักชวนคนมาลงทุนเพื่อรับสิทธิ์เป็นตัวแทนจำหน่าย โดยไม่มีการขายสินค้าหรือบริการที่เป็นประโยชน์ หรือหากสินค้าที่ขายมีราคาแพงเกินกว่ามูลค่าจริงของสินค้า อาจเข้าข่ายเป็นธุรกิจผิดกฎหมาย

3. หลอกลวงให้ลงทุน
หากมีการโฆษณาหลอกลวง หรือกล่าวอ้างผลประโยชน์ที่ไม่เป็นจริงเพื่อดึงดูดให้คนมาลงทุน จะถือเป็นการหลอกลวง ซึ่งผิดตาม **พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ และ กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค

ลักษณะที่ ถูกกฎหมาย:
ธุรกิจเครือข่าย (MLM) ที่ดำเนินการอย่างถูกต้องในประเทศไทยจะต้องปฏิบัติตาม พระราชบัญญัติการขายตรงและการตลาดแบบตรง พ.ศ. 2545 ซึ่งมีข้อกำหนดดังนี้:
1. ต้องมีการขายสินค้าหรือบริการที่แท้จริง ไม่ใช่เน้นการหาสมาชิกใหม่เพื่อรับค่าคอมมิชชั่น
2. ต้องจดทะเบียนกับสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ให้ถูกต้อง
3. การจ่ายผลตอบแทนต้องมาจากการขายสินค้าเป็นหลัก ไม่ใช่การรับค่านายหน้าจากการชักชวนสมาชิกใหม่
4. ธุรกิจต้องมีความโปร่งใสและไม่หลอกลวง

สรุป:
การชักชวนให้คนมาลงทุนเพื่อเป็นตัวแทนจำหน่ายในลักษณะ “เป็นชั้นๆ” หากเป็นการขายสินค้าจริงจังและทำตามกฎหมายที่กำหนดไว้ จะไม่ผิดกฎหมาย แต่หากมีลักษณะเป็น แชร์ลูกโซ่ หรือเน้นการหาสมาชิกใหม่โดยไม่มีการขายสินค้าหรือบริการจริง จะถือว่าผิดกฎหมายในประเทศไทย