องค์กรอิสระที่ไม่ได้อิสระ: เมื่อการถ่วงดุลกลายเป็นฉากหลังของอำนาจ ที่เข้ามากดขี่ประชาชน รักษาอำนาจอนุรักษ์นิยม
ในระบอบประชาธิปไตยแบบไทย -องค์กรอิสระเป็นเพียง-ตัว-ประ-กอบ-ให้เครือข่ายอำนาจ–เดินเกม-ต่อ –โดยไม่มีใครกล้าถาม –มีบทบาทเล่นเป็นเครื่องจักรของรัฐราชการรวมศูนย์–ที่ไม่ถูกตรวจสอบ –องค์กรอิสระไม่ใช่เครื่องจักรของประชาชน –พิธีกรรมที่สร้างขึ้น–โดยใช้ภาษาและรูปแบบการทำงานของ “องค์กรอิสระ” –แต่เนื้อหาสาระถูกปรับให้สอดคล้องกับอำนาจเดิม เช่น:
1.อ้างความเป็นกลาง แต่ในทางปฏิบัติเลือกข้าง
2.อ้างหลักนิติธรรม แต่ตีความกฎหมายแบบอ่อนให้กับฝ่ายตัวเอง
3.อ้างความเชี่ยวชาญ แต่ไม่ยอมรับข้อมูลที่ขัดกับอำนาจอนุรักษ์นิยม
บทบาทขององค์กรอิสระ
บทบาทที่ 1 องค์กรอิสระถูกกำหนดให้เล่นเป็นผู้สร้างพิธีกรรม–คุมกติกาของระบบราชการ –เพื่อหลอกประชาชนของกลุ่มอนุรักษ์นิยม –การทำงานที่แท้จริงคือการทำพิธีกรรม–เพื่อรักษาระบบอนุรักษ์นิยม –ใช้กฎหมายเป็นอาวุธเพื่อรักษาอำนาจเดิม –ด้วยรูปแบบซ้ำๆ เมื่อคดีทุจริตของฝ่ายอนุรักษ์นิยม–เรื่องมักจบด้วย: “หมดอายุความ” “พยานไม่เพียงพอ” “เป็นเรื่องภายในองค์กร”
บทบาทที่ 2 ให้เล่นเป็นผู้รับใช้อำนาจอนุรักษ์นิยม –โดยการตีความกฎหมายที่เอื้อประโยชน์ต่อกลุ่มอำนาจอนุรักษ์นิยม –หรือมีการใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการจัดการกับฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง –ใช้ดุลพินิจในการตัดสินคดีความ–ที่เอนเอียงไปในทางสนับสนุนกลุ่มอำนาจอนุรักษ์นิยม
ตึก สตง.ถล่มกับจุดแตกหักของมายาคติประชาชน:
หากไม่มีตึกถล่ม -ไม่มีคนตาย -ไม่มีภาพผู้ใช้แรงงานถูกลากออกจากซากตึก –ประชาชนก็คงยังเชื่อว่าองค์กรตรวจสอบทั้งหลาย–ทำงานอย่างมีศักดิ์ศรี –แต่เมื่อตึก สตง.ถล่มกลับพบว่า ระบบตรวจสอบที่สังคมฝากความหวังไว้ทั้งระบบ เป็นเพียงกระดาษเปล่าหรือเป็นเพียงเสือกระดาษที่ประทับตราด้วยหมึกแห่งอำนาจ ไม่ใช่หมึกแห่งความยุติธรรม เบื้องหลังเก้าอี้ทำงานเต็มไปด้วยการทุจริตคอรัปชีั่น
ความย้อนแย้งของ “อิสระจากการเมือง” ที่ถือครองอำนาจที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ –เช่น การวินิจฉัยคดีการเลือกตั้ง —-การตรวจสอบงบมหาศาล –หรือแม้กระทั่งการวางหลักเกณฑ์ศีลธรรมของนักการเมือง —พวกเขากลายเป็นผู้วางกฎที่ไม่ต้องเล่นเกม — และไม่ต้องรับผิดจากผลลัพธ์ของเกมด้วย
ทางออกที่ไม่ใช่แค่การแก้กฎหมาย:
เราไม่ต้องการแค่องค์กรใหม่หรือรัฐธรรมนูญใหม่ –แต่ต้องการ “วิธีคิดใหม่” –ที่ปลดองค์กรเหล่านี้ออกจากบทบาทอภิสิทธิ์ชน –ต้องเปิดช่องให้ประชาชนมีสิทธิเข้าถึงงบประมาณ –เข้าถึงข้อมูล และมีช่องทางร้องเรียนโดยตรง–กับองค์กรอิสระ -รวมถึงให้ศาลปกครองสามารถตรวจสอบการกระทำขององค์กรอิสระได้ ไม่ให้เป็นเพียงฉากหลังของอำนาจ –ขณะที่ประชาชนที่ควรเป็นเจ้าของอำนาจ –กลับถูกกันออกจากเกมโดยสมบูรณ์
ประชาธิปไตยจะไม่เกิดจากจำนวนองค์กรอิสระที่เพิ่มขึ้น –แต่จะเกิดจากอิสระของประชาชนที่จะตรวจสอบทุกองค์กร –โดยไม่มีใครมาอ้างคำว่า “อิสระ” เพื่อหลบหนีจากความรับผิดชอบอีกต่อไป