วิทยาการสาธารณภัย By ดร.วัฒกานต์ ลาภสาร

การปลูกจิตสำนึกการเรียนรู้และปรับตัวจากข้อมูลอุบัติเหตุทางถนน ในปัจจุบัน ระบบการจัดเก็บข้อมูลอุบัติเหตุทางถนนที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดเก็บ ไม่ว่า จะเป็นการจัดเก็บเพื่อใช้ประโยชน์สำหรับหน่วยงานตนเองเป็นหลัก

ซึ่งเป็นตอบสนองต่อการใช้ประโยขน์ในการนำเสนอของหน่วยงานเพื่อแจงรายละเอียดปัจจัยที่ใช้สร้างมาตรการต่าง ๆ ของหน่วยงานเท่านั้น แม้จะมีการวิเคราะห์ข้อมูล ก็วิเคราะห์เพื่อสร้างมาตรการเท่านั้น

แม้ระบบข้อมูลของ กรม ปภ.เอง ซึ่งวัตถุประสงค์การจัดเก็บข้อมูล ก็เพื่อเข้าใจในการลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุทางถนน แต่ด้วยเหตุผลหลาย ๆ ด้าน ทำให้การดำเนินการเรื่องข้อมูลอุบัติเหตุทางถนนของกรม ปภ. เป็นได้เพียงการแสดงศักยภาพของหน่วยงานเท่านั้น หาได้ตอบสนองต่อการดำเนินการลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุทางถนน และวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อสร้างมาตรการเท่านั้น

กล่าวโดยสรุป ก็คือ ระบบข้อมูลอุบัติเหตุทางถนนของไทย ส่วนใหญ่ใช้เพื่อการตัดสินใจดำเนินมาตรการของหน่วยงาน ไม่ได้ใช้สำหรับการตัดสินใจของผู้ใช้รถใช้ถนน ที่ส่งผลต่อโอกาสเกิดอุบัติเหตุทางถนน และส่งผลต่อการเรียนรู้และปรับตัวที่จะลดปัจจัยเสี่ยงจากอุบัติเหตุทางถนน

ความหวังใหม่ที่จังหวัดนครพนม กำลังเริ่มดำเนินการคือระบบข้อมูลจากการสืบสวนอุบัติเหตุเชิงลึก ซึ่งจะส่งผลต่อการเรียนรู้และปรับตัวที่จะลดปัจจัยเสี่ยงจากอุบัติเหตุทางถนน  ที่ส่งผลต่อโอกาสเกิดอุบัติเหตุทางถนน

ข้อบ่งชี้กระบวนการการปลูกจิตสำนึกการเรียนรู้และปรับตัวจากข้อมูลอุบัติเหตุทางถนน

๑.      มีการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ข้อมูลการสืบสวนอุบัติเหตุทางถนนเชิงลึกอย่างกว้างขวาง

๒.      การมีส่วนร่วมในการสืบสวนอุบัติเหตุทางถนนเชิงลึกของผู้นำชุมชน/หมู่บ้าน

๓.      มีการนำผลการสืบสวนอุบัติเหตุทางถนนเชิงลึกไปปรับปรุงแก้ไขตามสภาพปัญหาที่ค้นพบ

มีคณะทำงานสืบสวนอุบัติเหตุทางถนนที่เข้มแข็ง  ได้รับการยอมรับจากทุกภาคส่วน