วิทยาการสาธารณภัย By ดร.วัฒกานต์ ลาภสาร

เป็นสิ่งที่จำเป็นที่ผู้ปฏิบัติงานกู้ภัยในหลายๆระดับต้องมีความรู้ ความเข้าใจในบทบาทที่ต้องกระทำ ณ จุดเกิดเหตุ  ซึ่งการกู้ภัยหลายๆเหตุการณ์เป็นไปได้ว่า บุคคลคนเดียวดำเนินการในการกู้ภัย ซึ่งถือเป็นผู้สั่งการ  ที่ต้องสั่งการการปฏิบัติงานของตนเองให้เป็นไปตามระบบการบัญชาการสถานการณ์ฉุกเฉินให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้

อย่างน้อยมีองค์ประกอบด้านการประเมินความเสียหาย ณ จุดเกิดเหตุ  การประเมินความปลอดภัย  การรายงานเหตุ(รวมทั้ง วิธีการบอกให้ผู้ที่จะเข้ามาในบริเวณจุดเกิดเหตุได้ทราบว่ามีอุบัติภัย  ซึ่งผู้ปฏิบัติงานกู้ภัยมักละเลยในการกู้ภัยทางถนน ทำให้เกิดเหตุร้ายซ้ำซ้อนบ่อยครั้ง)  ซึ่งแม้จะมีผู้สั่งการโดยคนอื่นแล้ว  ตัวเองจะต้องยังคงเป็นผู้สั่งการตัวเองให้เป็นไปตามระบบการบัญชาการสถานการณ์ฉุกเฉินต่อไปจนสิ้นสุดการปฏิบัติงานกู้ภัย โดยเพิ่มการประสานงานและควบคุมสั่งการเข้ามาเพิ่ม

ซึ่งข่าวคราวการกู้ภัยของบุคคลของคนเดียว  ได้ก่อการสูญเสียแก่ผู้ปฏิบัติงานกู้ภัย เช่น การช่วยผู้ประสบเหตุบนถนน แล้วโดนรถคันอื่นชนขณะกู้ภัย  การช่วยผู้ถูกไฟฟ้าดูดทำให้ตัวเองพลอยถูกไฟฟ้าดูดไปด้วย  การช่วยคนตกน้ำจนตัวเองจมน้ำเสียชีวิตไปด้วย   คาดเดาได้ว่าไม่ได้คำนึงถึงองค์ประกอบดังกล่าวข้างต้น

ถ้ามีการปฏิบัติงานกู้ภัยตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ส่วนใหญ่ก็มักจะมีหัวหน้าทีมหรือหัวหน้าชุด เป็นผู้สั่งการ เป็นผู้สั่งการตามแผนปฏิบัติงาน(โครงสร้างองค์กร) ซึ่งงานของผู้สั่งการ  ลำดับสูงขึ้นจากผู้ปฏิบัติงานกู้ภัย คือ

1. การวิเคราะห์สถานการณ์ เพื่อทำการตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้กลยุทธ์เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติการที่เหมาะสมที่สุด เกิดความปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงาน  ผู้ประสบเหตุ และผู้อยู่ใกล้บริเวณเกิดเหตุ

2. ติดตามผลการตัดสินใจและกิจกรรมต่างๆของผู้ปฏิบัติงานกู้ภัย

3. ดำรงการติดต่อสื่อสารกับผู้ปฏิบัติงานกู้ภัย  แม้ไม่มีวิทยุสื่อสาร จะต้องประยุกต์ใช้สัญญาณสื่อสารต่างๆ เช่น เชือก  นกหวีด  สัญญาณมือ  สัญญาณธง เป็นต้น

4. การประสานงานกับผู้สั่งการของชุดปฏิบัติงานอื่น่ๆในพื้นที่

5. รายงานผลการปฏิบัติงาน(กิจกรรม)กู้ภัย รวมทั้งการวิเคราะห์สถานการณ์ การตัดสินใจในการดำเนินกลยุทธ์กู้ภัย ให้ผู้บังคับบัญชาที่สูงขึ้นหรือผู้สั่งการที่สูงขึ้น ซึ่งจะมีการรายงานตามลำดับจนถึงผู้อำนวยการท้องถิ่น หรือผู้อำนวยการอำเภอ หรือผู้อำนวยการจังหวัด  ซึ่งควรอย่างยิ่งจะเป็นเพียงผู้เลือกกลยุทธ์การปฏิบัติงาน และการให้การสนับสนุนการปฏิบัติืงาน

 

หมายเหตุ บทความนี้เป็นความเห็นทางวิชาการส่วนบุคคล

———————999999999————————–