วิทยาการสาธารณภัย By ดร.วัฒกานต์ ลาภสาร

สิ่งที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นควรจะดำเนินการเป็นอย่างยิ่งในการบริหารจัดการภัยพิบัติ คือ การสร้างกระบวนการทำงานกับชุมชน                                                                  ซึ่งชุมชนเป็นตัวแทนการขัดเกลาทางสังคมที่มีบทบาทสร้างกระบวนการขัดเกลาทางสังคมทางตรง

หรือการขัดเกลาทางสังคมในระดับปฐมภูมิ เพราะมีความใกล้ชิดกับสมาชิก เราจะเห็นได้ว่าหากชุมชนมีวัฒนธรรมในการเตรียมรับมือกับภัยพิบัติที่ดี เป็นต้นว่า                                             วัฒนธรรมในเรื่องของการวางแผน การไม่ประมาท การเห็นความสำคัญของการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนในการบริหารจัดการภัยพิบัติ

และที่สำคัญคือ การเน้นการเผชิญกับภัยพิบัติหรือสภาวะวิกฤตต่างๆบนหลักการของการพึ่งพาตนเองเป็นหลัก ชุมชนดังกล่าวก็จะสามารถรับมือกับภัยพิบัติได้อย่างมีสติ คือ                           ไม่ทำให้เหตุแห่งภัยพิบัตินั้นทำลายความเป็นชุมชนจนสูญสิ้น

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีการสร้างกระบวนการทำงานกับชุมชน   เพื่อสร้างวัฒนธรรมดังกล่าว อันเป็นการเน้นมิติเชิงนามธรรมในเรื่องของ                                                        สำนึกทางวัฒนธรรมการเตรียมรับมือกับภัยพิบัติ  อาทิ การสร้างข่ายจิตอาสาในชุมชน มีการออกแบบการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้เกิดสำนึกทางวัฒนธรรมดังกล่าว                             เป็นต้นว่า การพาไปศึกษาดูงาน, การมีเวทีสรุปการเรียนรู้, มีการถอดองค์ความรู้ของชุมชนที่มีกระบวนการสร้างสำนึกทางวัฒนธรรมที่ดี (good practice)                                   แล้วนำมาเรียนรู้ร่วมกัน, มีการให้รางวัลสำหรับชุมชนที่มีกระบวนการที่โดดเด่น

โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น  จะต้องมีคุณสมบัติที่พร้อมในการดำเนินการ ดังนี้

…………1) มีนโบบายและความมุ่งมั่นของผู้บริหาร (Policy and management commitment)

…………2) มีทีมงานบริหารภาวะวิกฤติ ผู้รู้หน้าที่ และพร้อมดำเนินการเมื่อเกิดภาวะวิกฤติ

…………3) มีแนวทางการบริหาร

…………4) มีแผนปฏิบัติการ

…………5) มีระบบการสื่อสาร เครื่องมือสื่อสาร ผู้สื่อสาร และวิธีการสื่อสาร