วิทยาการสาธารณภัย By ดร.วัฒกานต์ ลาภสาร

จากงานวิจัยพฤติกรรมทางสังคมของคนไทย พอจะอนุมานได้ว่า เราไม่สามารถจะอธิบายพฤติกรรมการไม่สวมหมวกนิรภัยของผู้ขับขี่และผู้โดยสาร จากแง่มุมที่ว่าคนเหล่านั้นเป็นผู้ที่ขาดความรู้ถึงผลกระทบจากการไม่สวมหมวกนิรภัยเมื่อประสบอุบัติเหตุทางถนน เท่านั้น หากจำเป็นต้องเข้าใจอรรถประโยชน์ทางสังคมและคุณค่าด้านบวกของการไม่สวมหมวกนิรภัยในแต่ละวัฒนธรรมร่วมด้วย โดยเฉพาะเหตุผลทางสังคมวัฒนธรรมของการขับขี่โดยปราศจากการสวมหมวกนิรภัย ซึ่งอาจจะไม่สอดคล้องกับตรรกะของความรู้ที่เป็นเหตุเป็นผลของสาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ

อรรถประโยชน์ของการไม่สวมหมวกนิรภัย ได้แก่

1. ประโยชน์เชิงสัญลักษณ์ (symbolic utility) การไม่สวมหมวกนิรภัยเป็นสื่อสัญลักษณ์สะท้อนอัตลักษณ์ทางสังคมของผู้ขับขี่ เช่น ความเป็นชาย ความเป็นคนสมัยใหม่ การอยู่ในช่วงเวลาแห่งการผ่อนคลาย และนัยยะคุณค่าทางสัญญะ (sign value) ของการสูบบุหรี่ที่สัมพันธ์กับยี่ห้อรถจักรยานยนต์และสถานที่ที่ขับขี่

2. ประโยชน์ทางสังคม (social utility) การขับขี่โดยไม่สวมหมวกนิรภัยหล่อเลี้ยงปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และเป็นหมุดหมายสื่อสะท้อนการเปลี่ยนผ่านของช่วงเวลาในชีวิตประจำวันของผู้ขับขี่ เช่น จากเวลาช่วงที่ต้องอาศัยเดินทางกับผู้อื่นมาเป็นช่วงเวลาที่สามารถเดินทางได้ด้วยตัวเอง

3. ประโยชน์ทางร่างกาย (physical regulation utility) ช่วยลดความเคร่งเครียด ผ่อนคลาย เพิ่มความเบิกบานอิ่มเอมใจ

ดังนั้น จากอรรถประโยชน์ดังกล่าวข้างต้น สังคมสามารถที่จะสร้างแรงกดดันที่เป็นพลวัตต่อกลุ่มที่ได้รับอรรถประโยชน์ต่อการขับขี่โดยไม่สวมหมวกนิรภัยได้โดยง่าย เพราะอรรถประโยชน์จากการขับขี่โดยสวมหมวกนิรภัยมีมากกว่าอรรถประโยชน์ส่วนตนดังกล่าวข้างต้น

 


————————ภภภภภภภภภภ——————–